Qua những tư liệu lịch sử, Tết của vua chúa xưa thường không nặng về thưởng thức vật chất mà luôn hướng đến lễ thức và truyền thống văn hóa của dân tộc.
Có nhẽ, trong nghĩ suy của phổ biến người, Tết của vua chúa ngày xưa chắc phải xa hoa lắm, nguy nga lắm.
Thời Đinh, Tiền Lê, Lý, È, Hồ
Các triều đại từ Đinh, Tiền Lê, Lý, Nai lưng, Hồ đã có những qui định khá cụ thể về việc đón Tết, nhất là ở nơi cung điện triều đình. Đây là lễ tiết rất quan trọng trong năm theo quan điểm truyền thống.
Ngày lập xuân (mở đầu của mùa xuân), vua tạo dựng đại yến trong Đại Nội (Hoàng Cung). Toàn thể văn võ bá quan khiến cho việc tại đế kinh đều mặc trang phục chỉnh tề, cài hoa lên đầu vào dự yến.
Ngày 28 tháng chạp, vua ngự xe, các quan mặc triều phục đi phò tá. Vua đến tế lễ ở đền Đế Thích ngoài thành Thăng Long.
Ngày 30 Tết, vua ngồi giữa cửa Đoan Củng, các quan đến hành lễ rồi xem hát múa trăm lối. Buổi tối, vua qua cung Động Nhân, bái yết tiên quân. Đêm ấy, thầy tu tham gia nội điện làm lễ “Khu Na” (đuổi tà ma).
Ngày mùng 1 Tết, tham gia khoảng canh năm (3h - 5h sáng), vua ngồi trên điện Vĩnh Thọ, tôn tử (con cháu nhà vua) cùng các quan cận thần khiến lễ hạ trước, rồi vào cung Trường Xuân, vọng bái lăng tổ.
Buổi sáng sớm, vua ngồi trên điện Thiên An, hậu phi sắp lớp ngồi bên dưới, các quan đứng trước điện, chơi những bài nhạc trước đại đình. Con cháu nhà vua và bề tôi xếp thành hàng bái hạ, ba lần rót rượu dâng lên. Kết thúc, các tôn tử lên chầu và dự yến. Quan nội thần ngồi hai bên ăn tiệc, tới trưa thì tuần tự ra về.
Ngày mùng 2 Tết, các quan khiến cho lễ riêng ở nhà.
Mùng 3 Tết, vua ngồi trên gác Đại Hưng, xem các tôn tử và quan nội cung tiến công bóng cầu thêu, bắt được mà không rơi xuống đất là thắng.
Mùng 5 Tết doanh nghiệp lễ khai hạ, ăn yến ngừng thì để quan và dân lễ các chùa miếu và du ngoạn vườn hoa.
Một nghi lễ cung đình thời xưa. Ảnh tư liệu.
Đến thời Lê - Trịnh, người đích thực nắm mọi quyền bính trong nước không hề vua Lê, mà là chúa Trịnh và thế tử. Nhưng trong các ngày lễ Tết, vua Lê vẫn được coi là người chủ trì các nghi thức quan trọng trong triều.
Sáng mùng 1 Tết, theo lệnh chúa Trịnh, quan Tiết nhạo báng (Tiết nhạo báng phủ) chỉ dẫn quan văn võ mặc phẩm phục tham gia chầu mừng nhà vua. Vua Lê ngự giữa điện Kính Thiên, Tiết chế nhạo phủ đứng ở phía đông sân rồng, quan văn võ đứng hai bên.
Các quan quỳ xuống nghe quan Đại trí từ đọc tờ biểu của Tiết dè bỉu phủ. Sau đó, Quan truyền chế giễu tuyên đọc tờ dè bỉu của vua với nội dung ngắn gọn: “Chúa thượng chế rằng: Phúc cực thịnh hanh khô thông với các ngươi cùng hưởng”.
Sau lễ nghi chúc mừng năm mới tại cung điện vua Lê, Tiết giễu cợt phủ lại dẫn các quan tới phủ chúa để chúc mừng chúa Trịnh. Sáng mùng 1 Tết, chúa Trịnh đến hành lễ ở Tôn miếu và Cung miếu rồi quay về phủ, ngồi trên sập rồng để bách quan lạy mừng.
Hoàn thành nghi tiết, chúa ban tiền thưởng xuân cho các quan trong khoảng nhất phẩm triều đình trở xuống và cho mọi người được dự yến. Tiệc yến xong, các quan khiến lễ tạ ơn, chúa lui tham gia cung, Tiết giễu cợt phủ về phủ chúc mừng thế tử. Nghi thức ngày mùng 1 xong xuôi.
Ngày mồng 3 Tết, bách quan tề tựu tại cung điện để tháp tùng vua Lê và chúa Trịnh đi hành lễ ở một địa điểm ngoại ô. Vua ngồi trên ngai quà do binh bộ đội khiêng trên vai, còn chúa thì ngồi trên xe thếp tiến thưởng, theo sau là các tấn sĩ, cử nhân địa phương.
Triều Nguyễn
Dưới triều Nguyễn, do việc ảnh hưởng sâu sắc của Nho giáo, việc tổ chức đón Tết trong cung điện thiên về phần lễ hơn hội.
Vua Gia Long đã có lệ tặng quà cho các quan đại thần trong dịp Tết. Tiến thưởng thường gồm quần áo hay vải vóc dệt ở Trung Quốc, dựng trong hộp màu quà, được nô lệ dùng lọng che và mang tới tận nhà người kiếm được.
Sáng mùng 1 Tết, bá quan mặc phẩm phục đại triều, tập phù hợp ở cung điện. Các quan quỳ xuống chúc tụng nhà vua muôn tuổi, rồi sau đó ai về nhà nấy.
Thời vua Minh Mạng, tham gia ngày trước tiên của năm mới, nhà vua đội mũ chín rồng, mặc áo vàng, thắt đai ngọc, hành lễ tại nhà Miếu đường. Anh em Nam Giao được xây dựng năm 1806 để phù hợp tế trời đất, thờ trời.
Tham khảo thêm: tin tức mới nhất
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét