Trump bỏ TPP, châu Á sẽ cần gì để thay thế?

Sau khi Trump chắc chắn rút khỏi TPP, một hiệp nghị thay thế nó sẽ phải bao hàm cả các chỉ tiêu ý tưởnrg và chính trị chứ không thuần tuý chỉ là về kinh tế.

Đoạn ghi hình Biểu tình chống Trump ngày càng lớn Các cuộc biểu tình chống Trump kéo dài sang ngày thứ 5, tiềm tàng đa dạng nguy cơ bạo loàn sau bầu cử.

Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Donald Trump liên tiếp chỉ trích Hiệp nghị Công ty đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) là vấn đề tồi tệ với nước Mỹ. Ngày 22/11, ông chắc chắn hành động đầu tiên sau khi chính thức biến thành tổng thống sẽ là rút Mỹ khỏi TPP.

Các bạn bè chính yếu của Mỹ, sau giai đoạn theo dõi trong run sợ, không thể không bế tắc trước quyết định đảo ngược lộ trình xây dựng TPP của Trump. Người trước tiên trong hàng ngũ này là Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Ông đã nỗ lực vượt lên sự phản đối trong nước để vận động quốc hội duyệt TPP.

Những người Mỹ phản đối TPP. Ảnh: Reuters.

Sau khi bị Trump chính thức "tạt gáo nước lã", Thủ tướng Abe tuyên bố trong bế tắc: "TPP sẽ chết nếu không có sự nhập cuộc của Mỹ".

Đối với Australia, TPP có ý nghĩa cần thiết về "cam đoan chiến lược" như lời Thủ tướng Malcolm Turnbull đã chắc chắn. Ông nói việc TPP đi vào hiệu lực sẽ phục vụ ích lợi nước nhà của nước này. Đương nhiên, sau phát biểu cứng nhắc của Trump, khu vực dấy lên thắc mắc mới: Ví như không có TPP thì Thái Bình Dương sẽ cần gì và Mỹ sẽ "sáng tạo" ra nhân tố gì để thay thế TPP?

Không chỉ là thoả thuận thương mại

Trong số những chương trình, ý định lên đường từ chế độ xoay trục của Tổng thống Obama, TPP là một cố gắng cần thiết nhằm biểu hiện cam kết cam đoan rằng nước Mỹ luôn tuân thủ các nguyên lý cần thiết của tự do thương nghiệp và nền kinh tế thành lập để mang lại lợi ích tầm thường cho các mối quan hệ.

Tất nhiên, ngay trong nội bộ quốc gia chủ xướng nó vẫn có sự phản đối dữ dội, không chỉ trong khoảng Trump mà trong khoảng phe Dân chủ như ông Bernie Sanders và bà Hillary Clinton, người từng mạnh khỏe khẳng định ủng hộ TPP.

Là một thoả thuận thương nghiệp bao la, bao gồm nhiều ngành chủ yếu giữa 12 nền kinh tế, TPP hướng đến cắt giảm thuế quan với hàng hoá đóng chai và nông nghiệp; thống nhất bí quyết tiếp xúc về sở hữu trí não; thiết lập cơ chế trọng tài phân xử chuẩn y nhà đầu tư khởi kiện một chính phủ giả dụ đất nước đó vi phạm nội dung hiệp định. Tuy nhiên, sẽ là sai trái nếu như chỉ lưu ý TPP thuần tuý về ý nghĩa kinh tế.

TPP được hy vọng mang đến giá trị kinh tế hoành tráng cho những nước nhập cuộc. Ảnh: CNN.

TPP được hiểu ngầm như một môi trường kinh tế do Tổng thống Obama cố gắng xây đắp suốt nhiệm kỳ đầu nhằm tái thăng bằng các nguồn lực kế hoạch của Mỹ hướng về Thái Bình Dương trong bối cảnh Trung Quốc trỗi dậy.

Sự tái thăng bằng này bao gồm tái nhân tố chỉnh khai triển các nguồn lực quân sự, tăng thêm đầu cơ vào các nguồn lực ngoại giao và duyệt y TPP để chăm sóc các lợi ích kinh tế của Mỹ ở khu vực. Để đạt mục đích này, TPP bao gồm những bạn bè truyền thống của Mỹ như Australia và Nhật Phiên bản cùng những người bạn mới ở khu vực Đông Nam Á, nhưng không bao gồm TQuốc.

Vì thế, khi ông Trump quyết định đảo ngược chế độ của Tổng thống Obama và huỷ bỏ TPP thì nó không chỉ gây ra hậu quả kinh tế mặc cả ảnh hưởng về kế hoạch và chính trị. Lòng tin về nước Mỹ như một đối tác tin cậy về kinh tế và chiến lược đã bị lung lay. Trump tỏ ý muốn áp đặt quan thuế lên các mặt hàng TQuốc xuất khẩu vào Mỹ, nhưng nhịn nhường như không niềm nở đến hậu quả của một xung bỗng nhiên thương nghiệp với những đối tác của Mỹ.

Một thoả thuận mới để thay thế TPP, với các trị giá to lớn do liên minh nguồn lực của những quốc gia là bạn bè và đối tác của Mỹ, sẽ phải biểu hiện rõ những mặt chiến lược và chính trị.

Dường như Mỹ đề xướng TPP thì Trung Quốc xây dựng thoả thuận riêng của nước này, Hiệp định Công ty đối tác Kinh tế Trọn vẹn Khu vực (RCEP), tạo lập một không gian thương mại bao trùm Nam và Đông Á nhưng thải trừ Mỹ. Buộc phải này đang trong công đoạn hội đàm và cam đoan nó sẽ thu được sự đon đả phổ thông hơn trong khoảng các nước đã xong xuôi hiệp thương TPP.

Hiệp nghị RCEP của China có thể nhận được phổ biến sự vồ cập hơn sau khi Trump rút Mỹ khỏi TPP. Ảnh: Channel3000.

Là nước thuộc lực lượng 20 nền kinh tế hàng đầu (G20) nhưng không nhập cuộc TPP, Indonesia tự chính mình yêu cầu một phương hướng khác.

Tại hội nghị APEC vừa hoàn thành tuần qua ở Peru, Phó tổng thống Indonesia M. Jusuf Kalla yêu cầu một nhóm thích hợp tác kinh tế bao gồm 10 non sông ASEAN cùng Liên hiệp Thái Bình Dương gồm 4 tổ quốc Trung và Nam Mỹ.

Một mối câu kết như vậy sẽ giúp các nước ASEAN thời cơ dẫn đầu, trong bối cảnh Mỹ có thể rút dần khỏi khu vực và TQuốc tiếp diễn ngày càng tăng ảnh hưởng.

Có còn hơn không

Khi đưa ra bắt buộc này, nhà chỉ huy Indonesia tỏ rõ quan niệm cân bằng với cả Mỹ và Trung Quốc, phần nào bộc lộ sự lo lắng của Đông Nam Á với nhị cường quốc này trong bối cảnh hiện giờ.

Ngoài ra đó, Jakarta có vẻ chưa tham mưu kỹ lưỡng với các tổ quốc thành viên ASEAN trước khi lên tiếng, nhưng họ cam kết sẽ thu được sự ủng hộ trong khoảng vài nước bao gồm Philippines. Yếu tố này khởi hành trong khoảng việc Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã đa dạng lần tỏ rõ ý định muốn hạn giễu cợt quan hệ và "xa lánh" nước Mỹ.

Ngay cả những thành viên ASEAN vốn có quan hệ chặt chẽ với Mỹ, như Singapore, giờ đây sẽ phải cân nhắc những buộc phải hiệp định thương nghiệp mới trên cơ sở rằng chúng sẽ đem đến những lợi ích nhất quyết còn hơn là không gì cả.

Việc Trump tuyên bố rút khỏi TPP tạo nên một sốt ruột rằng các nước chẳng thể biết trước được sắp đến đây Mỹ sẽ khiến cho những gì. TPP dù bị rộng rãi quan niệm chỉ trích nhưng sau cuối vẫn là một item truyền thống của ngoại giao Mỹ, với những chỉ tiêu truyền thống.

Việc rút khỏi TPP là tín hiệu cho thấy Trump đặt rất ít sự coi trọng trong giữ lời hẹn với các bên - nhân tố mà vị tỷ phú có thể cho là chẳng mang lại trị giá gì. Vấn đề này khiến cho chính sách của các nước với Mỹ dưới một "triều đại Trump" cũng trở nên phức tạp hơn.

Và một khi Trump chính thức bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống, các nước nhà ở châu Á - Thái Bình Dương sẽ phải học cách quan hệ với một siêu cường không chỉ hẹp hòi mà còn thất thường.

Trump sẽ rút Mỹ ra khỏi TPP trong ngày đầu nhậm chức Rút Mỹ ra khỏi TPP là một trong những nội dung hành động trước tiên sau khi chính thức nhậm chức, ông Donald Trump chia sớt trong một đoạn ghi hình trên Facebook sáng 22/11 (giờ Hà Nội).

Rút khỏi TPP: Trump đang bỏ rơi châu Á? Việc Donald Trump muốn Mỹ rút khỏi hiệp nghị TPP sẽ có những tác động lớn đối với tình hình của châu Á - Thái Bình Dương. Mỹ có thể sớm mất địa điểm chi phối ở khu vực.

Đọc thêm: tin tức mới nhất