Thứ Tư, 15 tháng 11, 2017

Phát huy giá trị bạn dạng sắc kiến trúc trong khoảng quy hoạch thành phố |

(Xây dựng) - Bản sắc và tân tiến là một chủ đề được đề cập phổ quát trong thời điểm qua. Cùng với khuynh hướng thành phố hóa, hội nhập thế giới hóa, kiến trúc thành phố, khác biệt là các thành phố “truyền thống” đứng trước những ảnh hưởng của kiến trúc mới từ các nước bên ngoài được du nhập vào, phát triển một cuộc chiến tranh khốc liệt giữa bản sắc và tiến bộ với các kiểu loại hình kiến trúc mới. Tất nhiên trên góc nhìn toàn bộ, không thể phủ nhận những đóng góp kiến trúc ngoại nhập với phổ biến ưu điểm tiên phong về công nghiệp, doanh nghiệp môi trường, trong khi đó nhân tố bản sắc vẫn có thể được kế thừa và lưu giữ bắt đầu trong khoảng quy hoạch thị trấn.


Quy hoạch cụm nhà cửa cao tầng giữa các khu nhà thấp tầng khu vực thị xã Hoàng Mai, TP Hà Nội.

Vai trò của quy hoạch đô thị với phát huy trị giá bạn dạng sắc kiến trúc

Bản sắc có trong cả kiến trúc truyền thống và kiến trúc mới. Giữa chúng luôn có một cuộc chiến tranh nội tại diễn ra một bí quyết thiên nhiên, lặng lẽ nhưng rất mãnh liệt. Trong suốt quá trình tạo ra và hấp thu những nhân tố ngoại nhập, thị trấn như một nội hàm chứa đầy đủ các ảnh hưởng tích cực và thụ động. Quy hoạch thị trấn với vai trò định hướng, sản xuất đô thị luôn là nền móng để thành phố có chọn lựa hấp thu các kiến trúc mới (bao gồm cả kiến trúc mới ngoại nhập) cũng như phát huy các giá trị bản sắc kiến trúc - văn hóa bạn dạng địa.

Bạn dạng sắc kiến trúc tự thân đã là một khái niệm đang trong giai đoạn nghiên cứu, một nhân tố trong toàn bộ bạn dạng sắc văn hóa. Khác lạ, phiên bản sắc thị trấn nói bình thường hay kiến trúc thành phố đặt ra trong trận chiến tranh giữa “bạn dạng địa” và “ngoại nhập” bây giờ vẫn còn là một yếu tố cần khiến rõ. Đặc biệt, sự gia tăng, phát triển khỏe khoắn các thành phố lớn hiện giờ với những yên cầu phát hành vững bền đã biến thành vấn đề toàn cầu, là thách thức không chỉ với các đô thị đã hiện ra mà với cả các thành phố đang trong giai đoạn hình thành và mở rộng. Trong bối cảnh như vậy, cần phải thấy rõ những đặc thù riêng của phiên bản sắc kiến trúc, mà quy hoạch đô thị cần thừa hưởng và phát huy.

Cấu trúc thành phố: Đa số các phân tích đã liệt kê cấu trúc thành phố (Urban Form) không chỉ phản chiếu sự vận động của các hoạt động kinh tế - đời sống mà còn bao gồm nội hàm triết lý văn hóa xã hội của tập thể. Ở các đô thị Việt Nam, cấu trúc thành phố đề đạt rõ giai đoạn chuyển tiếp từ nếp sống vùng quê sang nếp sống công nghiệp và quan điểm phong thủy, linh tính trước lối sống tiến bộ. Cấu trúc thị trấn là yếu tố tiên quyết trước tiên để có thể kết nạp kiến trúc mới một bí quyết hài hòa với bảo tồn các nét phiên bản sắc truyền thống.

Trong một thời điểm dài trước đó, các lý thuyết về quy hoạch đô thị ở các non sông tiên tiến trên nhân loại đều đưa ra danh sách những quan điểm cho rằng cần một cấu trúc đô thị mới tương ứng, bởi các mô phỏng định cư truyền thống của đô thị trong dĩ vãng không còn phù hợp với phương án đóng chai và lối sống công nghiệp hiện giờ. Chính yếu tố này, khi Áp dụng một cách khiên cưỡng đã tạo nên các mô hình thành phố thế giới hóa, chối bỏ lịch sử và phiên bản sắc bản địa.


Quy hoạch khu trọng điểm Thủ đô năm 1925 do Kts Ernest Hebra chấp hành


Kiến trúc cảnh quan khu trọng điểm Hà Nội xưa.

Tại vn, thời điểm qua cũng đã có không ít các cảnh báo của chuyên gia quy hoạch về hiện tượng phát hành các đô thị “nhập nội” với mô hình quy hoạch và kiến trúc nhang nhác với các thị trấn Âu Mỹ, thiếu hẳn một bạn dạng sắc và tính nhận biết về bạn dạng địa. Quy hoạch cấu trúc đô thị kiểu “dập khuôn” và “nhập nội” ko kể tới các yếu tố bạn dạng sắc, vô tình chỉ “cung cấp cho các kiểu đơn vị không gian và loại hình công trình kiến trúc mới mà không tạo được các bệ đỡ cho các nhân tố kiến trúc bạn dạng địa phát triển, thành lập các con phố cho các kiến trúc lai căng, thiếu các yếu tố hấp thu và việt hóa một phương pháp có công nghệ và chọn lựa.

Bài học trong khoảng cuối thế kỷ 20 đã được quả đât tổng kết và chắc chắn rằng “chỉ có bảo tàng, phát huy các giá trị truyền thống ngay trong khoảng công tác quy hoạch thị trấn” mới tạo dựng được cấu trúc thị trấn hiện đại để thành phố phát hành vững bền và có bạn dạng sắc.

Để ý quy hoạch TP Thủ đô qua các giai đoạn phát hành có thể kiếm được thấy rõ sự hấp thu kiến trúc mới (ngoại nhập) và bảo tồn các giá trị bạn dạng sắc từ mô hình quy hoạch thành phố.

Quá trình thuộc địa, với phiên bản quy hoạch mới của kiến trúc Ernest Hébrard, cũng đã chuẩn y mở thêm các vành đai bao quanh khu xã cổ hủ cùng chuỗi hệ thống đường ô cờ với mặt cắt lớn hơn và hệ thống cơ sở vật chất đồng bộ. Từ đó, mở ra các khu nhà vi la, nhà công sở hành chính theo đẳng cấp kiến trúc thực dân địa mới (căn bản du nhập trong khoảng kiểu kiến trúc vùng Địa Trung Hải miền nam nước Pháp). Tuy nhiên, chúng cũng được Việt hóa để thích hợp với yếu tố kiện tự nhiên và phố hội vn, trở thành một mốt kiến trúc thời thượng cho đến tận hiện giờ.

Công đoạn mở cửa, cấu trúc thị trấn Thủ đô được mở rộng và đơn vị theo hệ thống vòng đai với các các con phố xuyên tâm trục lớn tạo nên sự đột biến lớn về diện tích 3.340 km2. Hà Nội trở thành đô thị có quy mô lớn nhất cả nước, và là một trong 12 thủ đô có quy mô lớn trên trái đất. Cách thức làm này phù hợp với cấu trúc của các thành phố mới tân tiến cho phép đơn vị các hệ thống nhà cửa cao tầng hiện đại với các tác dụng căn hộ thông thường cư, văn phòng khiến cho việc dọc theo các trục chính. Tuy nhiên, do vài hạn chế giễu về tổ chức quy hoạch nên dường như quy hoạch chưa thực sự là “bệ đỡ” cho kiến trúc truyền thống. Chi tiết như quy hoạch kiểu phân lô, không để ý đến hướng và các nhân tố thiên nhiên dẫn tới kiểu kiến trúc dập khuôn, khó khăn phát huy các nhân tố truyền thống trong kiến trúc như chọn hướng tốt, tổ chức các điều kiện vi khí hậu, song song làm “tăng thêm” yêu cầu sử dụng các nguyên liệu và công nghệ thông gió, chiếu sáng cưỡng hiếp…

Với thị trấn Thủ đô, trong các khu thị trấn cổ, thị trấn cũ có không gian sinh thái thành phố với vừa đủ các nhân tố trong cấu trúc đô thị truyền thống vietnam, như cảnh quan thiên nhiên (cây cối, sông, hồ…), không gian tổ chức các hoạt động văn hóa đồng đội (như quảng trường, công viên cây xanh…). Cấu trúc này đã tạo nhân tố kiện để các kiến trúc truyền thống (kiểu nhà ống khu xã cổ và kiến trúc “ngoại nhập” theo đẳng cấp kiến trúc Đông Dương (French Colonial Architecture) bao gồm các kiểu nhà vi la, nhà công sở cùng tồn tại. Mô hình quy hoạch doanh nghiệp môi trường sinh thái đô thị cho phép cùng lúc dung hòa cả các di sản đô thị bình dân, cận tân tiến chịu tác động của văn hóa châu Âu, cùng các truyền thuyết, huyền thoại, nếp sống văn hóa truyền thống song luôn phát triển với đặc biệt văn hóa riêng. Các không gian cảnh quan kiến trúc thành phố, các loại hình kiến trúc nhà cửa từ làng cũ kĩ, phố cũ rích, khu phố cũ được gìn giữ và chuyển hóa thích hợp. Phần đông được đan xen hài hòa để chia thành một tổng thể thích hợp, hòa quyện với cảnh quan, cây cỏ, mặt nước.


Quy hoạch nhà cửa cao tầng và nhà ở kiến trúc mới ven sông tại TP HCM.

Phát huy trị giá bản sắc kiến trúc từ quy hoạch thị trấn

Tổng thống Pháp Francois Mitterand – nhà chính trị bậc nhất nhưng cũng là người rất vồ cập đến kiến trúc thành phố trong chiến dịch quy hoạch tái thiết thủ đô Paris năm 2006 đã đánh giá: “Sự phối hợp trong thị trấn chẳng phải tự nhiên mà có. Di sản và quá khứ chỉ lưu lại trong thành phố ví như nhận biết và có kế hoạch thi hành ngay từ khâu quy hoạch thành phố. Hãy biết tu bổ, vì mai sau chẳng thể tự đến mà đô thị phải chuẩn bị. Không một kiến trúc nào chỉ giới hạn trong việc phản ảnh một cách thức thụ động cái thị trấn hội sản hiện ra nó, không có một nhà cửa đền đài nào lại chỉ có mục đích dùng thuần tuý. Gần như các nhà cửa đó đã ghi dấu ấn vào không gian và thời gian một ý tưởng nào đó về sự hữu dụng, về cái đẹp, về cuộc sống ở thị trấn và cả về mối quan hệ giữa người với người”.

Tại Việt Nam, mỗi thành phố trong lịch sử sinh ra và phát triển đều chứa đựng bản sắc riêng về kiến trúc. Để kiến lập bản sắc cho thị trấn cũng cần sinh ra khuân mặt kiến trúc cảnh quan, kiến trúc đô thị và kiến trúc tòa tháp để tạo nên hình ảnh thành phố tương thích trên cơ sở vật chất quy hoạch công ty môi trường có thể nhận biết và doanh nghiệp cái tinh hoa bản sắc, đồng thời tiếp nhận các yếu tố tân tiến tiên tiến trên nhân loại.

Kiến trúc đô thị vietnam nói thông thường đã có những chuyển biến, song cũng phải thừa nhận rằng còn thiếu tính xác lập các nhân tố then chốt để kiến lập bạn dạng sắc đô thị hiện đại trên cơ sở kế thừa các nhân tố truyền thống và chọn lựa lọc các tinh hoa của kiến trúc nhân loại. Các bài học trải nghiệm quốc tế kiến trúc thế kỷ 20 đã được tổng kết và khẳng định “chỉ có bảo tồn, phát huy các giá trị di sản truyền thống ngay từ công việc quy hoạch phát hành thị trấn” mới kiến lập được kiến trúc thị trấn tiến bộ để phát hành bền vững, trên cơ sở vật chất nâng tầm và kiến lập mối quan hệ qua lại giữa những người khiến công việc quy hoạch xây đắp với kiên trúc sự kiến tạo nhà cửa và các nhà điều hành duyệt công việc quy hoạch xác định phương hướng phát trển đô thị.

Quy hoạch bảo tồn các giá trị bạn dạng sắc trong việc chọn các cách thức quy hoạch, kiến tạo kiến trúc và xây dựng.

Quy hoạch và kiến trúc có một vai trò quan trọng trong việc giữ giàng và phát huy văn hoá truyền thống và kết nạp kiến trúc mới trong thị trấn hội tiến bộ. Văn hóa truyền thống vietnam đề cao, câu kết số đông, đề cao mái ấm, kính trọng người già, tôn trọng trơ khấc tự phường hội, thân thương với thiên nhiên nhưng trong xu hướng kiến trúc nhà đất hiện giờ đã khiến giảm bớt và mất đi trị giá này.

Lối quy hoạch triệt tiêu các không gian giao tiếp như tiệm tạm hóa, vườn dạo, trục đường đi bộ, hành lang, tiền sảnh tầm thường cư, thậm chí là không có câu lạc bộ, nơi họp hành, nhà tang lễ như ở tất cả các thông thường cư ở TP.HCM hiện nay là mẫu hình của kiểu kiến trúc phi văn hoá, phá bỏ tính kết nối cộng đồng truyền thống. Các quy hoạch phân lô với các hàng rào sắt và bê tông kiên cố thay cho những hàng rào gỗ, dâm bụt có tính ước lệ mang ý nghĩa địa trí hơn tuy nhiên sản xuất các kiểu kiến trúc nhà đất theo hướng hững hờ hờ hững, thỉnh thoảng là kênh kiệu. Kiểu cấu trúc thường thấy ở những ngôi nhà cao tầng hình ống trong các thành phố bây giờ làm cho người già cảm thấy trơ trọi và trống vắng hơn, trong phổ thông trường phù hợp phụ thân mẹ già biến thành người coi nhà, trông xe. Đối với thành phố vn cần vứt bỏ những kiểu quy hoạch vừa chuẩn y doanh nghiệp kiến tạo các loại hình nhà ở “tiêu cực” vừa có những kiểu kiến trúc phát hành kiểu “mạnh người nào nấy sống” cho dù có cùng huyết tộc và sống bình thường trong một gia đình.

Trong xác định phương hướng phát triển thành phố Việt Nam, không thể xác định mẫu “cấu trúc tiêu biểu” cho các đô thị mà mỗi thành phố phải trong khoảng nhận biết quỹ di sản của chính mình để tạo lập cấu trúc thị trấn có bản sắc riêng thích hợp với nhân tố kiện kinh tế - phố hội, yếu tố kiện thiên nhiên, đặc biệt dân số, trình độ kỹ thuật kỹ thuật, văn hóa lịch sử của từng địa phương.

Một trong những tiêu chuẩn quan trọng nhất của thành phố nhân văn được nêu trong tuyên ngôn “Thị trấn thế kỷ XXI” của các nhà thành phố học châu Á công ty tại Thái Lan năm 2002 là coi “sự đa dạng văn hoá như là tất yếu và là niềm tự hào, vẻ đẹp của thị trấn tân tiến”. Các nhân tố văn hoá - kiến trúc muốn được duy trì thì phải có được không gian lãnh thổ - văn hoá đủ để duy trì và nuôi dưỡng nó. Để duy trì được những yếu tố phiên bản sắc văn hoá truyền thống trong kiến trúc như nhà ở, cảnh quan đồng đội (cổng, tường rào, tượng đài, vườn cây), các môi trường chuyển tiếp, các công trình đồng đội (chùa, thánh các con phố, trên hè phố) cần có các phương thức quy hoạch môi trường đô thị hướng tới tạo dựng một “tiểu không gian” trong đó có sự tồn tại của chủ thể cùng các thiết chế nhạo văn hoá của họ trong tiện thống nhất nhân loại - không gian - kiến trúc.

Thành phố với chuỗi hệ thống tính năng đa dạng, đan kết của đa dạng khu công dụng được xem là hệ sinh thái riêng – hệ sinh thái thị trấn có sự hỗ tương giữa cấu trúc thành phố và không gian thiên nhiên và là hệ sinh thái “động” có chuyển hóa nội tại. Với lịch sử phát triển của các thị trấn vn cần phải lưu ý tới nhân tố liên hiệp giữa hệ sinh thái thị trấn với hệ sinh thái vùng quê - sinh thái thiên nhiên của ngoại ô, ngoại thị và của vùng bao quanh.

Để tạo lập phiên bản sắc thị trấn cần nhận mặt và kiểm soát an ninh hệ sườn tự nhiên của đô thị: Rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, vườn Nước nhà, sông hồ cây cỏ và tạo lập vùng ngoại ô, ngoại thị phù hợp với đô thị trọng điểm. Nhân tố đặt ra là ngoại thành, hệ sinh thái nông nghiệp được phát triển thế nào để thích hợp với tác dụng từng thị trấn và xây dựng vùng quê mới ngoại thành, ngoại thị không chỉ theo định hướng xây đắp nông thôn mới nói bình thường mà còn cần xác định các tiêu chí đặc trưng cho đô thị.

Thế kỷ 21, tân tiến hoá là một xu hướng không thể cưỡng lại. Quy hoạch thành phố cần là cơ sở để lựa chọn các loại hình tòa tháp kiến trúc điển hình có ý nghĩa nhất. Công việc quy hoạch cần nhận biết và loại bỏ các nhân tố thông thường mà bảo tàng các giá trị mấu chốt nhất của bạn dạng sắc thị trấn, dành một phần không gian để tiếp thụ các loại hình kiến trúc mới hiện đại và của mai sau. Có thể xem thị trấn là một thân thể sống, với các phần cũ thoái hóa mất đi, các phần mới phát hành. Một quy hoạch đô thị sẽ bị phá vỡ nếu như ôm đồm quá phổ quát cái cũ và cái mới một cách lộn xộn, thiếu lựa chọn lọc. Đô thị chỉ nên giữ lại những gì tinh túy nhất của dĩ vãng và những dấu ấn tiêu biểu của lịch sử.

Các thị trấn vietnam dù lớn như TP.HCM, Hà Nội với nhựa sống hiện đại và hiện đại phải mở cửa để đón cái mới, để hội nhập. Vì thế, việc bảo tồn nguyên trạng và toàn cục là yếu tố chẳng thể. Phổ thông kiến trúc sư đã nỗ lực copy những đầu đao, con rồng, mái dốc hay bố cục theo phong thủy tham gia trong các công trình của mình và coi đó là phiên bản sắc văn hoá dân tộc trong kiến trúc nhưng đều thất bại bởi cấu trúc quy hoạch thành phố mới không chuẩn y có đủ các nhân tố để một công trình kiến trúc truyền thống sinh tồn như trước do thiếu các yếu tố môi trường, quỹ đất, cảnh quan. Chính cho nên ở các đô thị lớn người ta cần phải lựa chọn cái gì trong văn hoá truyền thống để đưa vào kiến trúc nhưng vẫn đảm bảo được tính thẩm mỹ, sự hài hòa và không khiến giảm đi các công năng cần có. Những cụ thể này có thể ở trong trang trí nội thất, những tuyến đường nét bên ngoài mặt tiền và cũng có khi ở các sắp đặt cảnh quan cảnh quang phía bên ngoài như tượng, phù điêu, cây cảnh, bậc thang, tường bao…

Kiến trúc đô thị vietnam nói bình thường đã có những chuyển biến, song cũng phải công nhận rằng còn thiếu tính xác lập các nhân tố then chốt để tạo dựng phiên bản sắc đô thị văn minh trên cơ sở vật chất kế thừa các nhân tố truyền thống và chọn lựa lọc các tinh hoa của kiến trúc trái đất. Các bài học trải nghiệm quốc tế kiến trúc thế kỷ 20 đã được tổng kết và khẳng định “chỉ có bảo tàng, phát huy các trị giá di sản truyền thống ngay trong khoảng công tác quy hoạch phát hành thị trấn” mới tạo lập được kiến trúc thành phố văn minh để phát hành bền vững, trên cơ sở vật chất nâng tầm và tạo dựng mối quan hệ hỗ tương giữa những người khiến cho công tác quy hoạch xây dựng với kiến trúc sư kiến tạo tòa tháp và các nhà quản lý duyệt y công việc quy hoạch định hướng phát trển thành phố.

Ths. KTS Nguyễn Chí Hùng/TCKTVN


Tham khảo thêm: máy bơm công nghiệp

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét