Đừng khiến vơi dần các di sản |

(Xây đắp) - Chưa bao giờ nguy cơ mất tích của các di sản kiến trúc lại hiện rõ như hôm nay. Không gì khác, chính loài người đang tự tàn phá các trị giá di sản quanh quéo chính mình dưới đủ cách thức, thậm chí phá hoại một bí quyết vô thức.

Ảnh minh họa

vn có ngày di sản 23/11, nhưng cứ tới ngày này, điểm lại thời gian đã qua, chúng ta lại giật mình bởi sự xuống cấp hoặc bặt tăm của không ít di sản, trong đó có các di sản kiến trúc.

Những người yêu Thủ đô sau mỗi lần đi xa trở về đều choáng váng vì vận tốc đổi mới của thành phố. Sự gia tăng dân số cơ học, các công cụ liên lạc, các khối nhà cao tầng chen sâu trong lõi thành phố đang ngày một đè nặng lên cơ sở của Thủ đô. Các chuyên gia về di sản đô thị nghĩ là, việc xây đắp hạ tầng hạ tầng tại một đô thị mà trước đây chỉ được trù định cho khoảng 500 ngàn người trong khi bây giờ dân số đã gấp hơn 20 lần, là một ý định cấp thiết, nhưng công việc này phải được thực hiện một cách cẩn trọng để có thể vừa phục vụ nhu cầu tạo ra nhưng song song cũng có thể bảo tàng các di sản của thị trấn.

Không chỉ có xã cổ lỗ Thủ đô, sự bành trướng của thành phố hóa, sự nhiều chủng loại tới táp nham của các mẫu mã kiến trúc nhập cảng khắp nơi, đang là mối bắt nạt dọa trực tiếp với gần 2.000 di tích (của Thủ đô cũ). Đã có những lúng túng rằng, liệu dấu hiệu của sự phồn vinh có làm cho phôi phai những nét văn hiến hào hoa đã tồn tại trong đời sống cư dân Hà Nội? Chẳng bao lâu nữa những cầu vượt, trục đường tàu điện ngầm và các tòa nhà chọc trời sẽ là một phần khuân mặt của Thủ đô. Ví như không mua ra sự hài hòa thì chính chúng sẽ lấn lướt, thậm chí làm cho mất vẻ đẹp đặc thù riêng của Thủ đô!

Cũng vậy, khu phường cổ lỗ Sài Gòn chưa có chế độ bảo tồn thực sự phù hợp với đời sống cư dân. Dù khu thị trấn cổ hủ ở thành phố này chỉ còn giới hạn trong các đoạn đường (bây chừ) là Hùng Vương ở phía bắc, kênh Tàu Hủ ở phía nam, Lương Nhữ Học ở phía tây và Phù Đổng Thiên Vương ở phía đông, cũng có nguy cơ biến mất. Các tòa nhà cổ (được xây đắp thời Pháp) tất cả đã bị đổi mới kết cấu và bài trí bên trong, một số căn bên ngoài cũng bị sửa chữa để thích hợp với việc buôn bán của cư dân.

Rõ ràng, phổ biến di sản đang bị quên khuấy hoặc mất tích hoàn toàn. Có di sản bị “thân mật” quá mức đến biến dạng hay những di sản sống lắt lay vì còn chưa định được tính danh xác thực, có di sản luôn bức xúc, không thu nạp những yếu tố mới trong quá trình phát hành... đều có những chế độ riêng của nó. Nhưng, còn một điều mấu chốt mà chừng nào chúng ta chưa đáp ứng được thì di sản văn hóa vẫn phải long đong, long đong. Nói như KTS Hoàng Đạo Kính thì: “Di sản của phụ thân ông để lại không thêm, chỉ vơi đi thôi. Đánh mất là mất hẳn. Chúng ta chỉ nên coi chính mình là thế hệ tiếp nối của chuỗi lịch sử. Trách nhiệm của chúng ta trước tiên là truyền các di sản hiếm hoi trong khoảng quá khứ sang bàn tay các thế hệ tiếp sau. Trùng tu cần để lại vết tích của những người xây dựng lên chúng và trùng tu trước ta, để lại dấu tích trùng tu công nghệ của thời chính mình, đồng thời để lại phần việc cho người đến sau khiến cho tiếp, giả dụ ta chưa đủ cơ sở khiến việc đó bữa nay. Không nên quá tự tin để làm thay quá khứ, mãi khẳng định chính mình mà xóa hết đi hồ hết”.

ngừng thi côngĐây chính là chủ chốt của nhân tố. Bởi cho đến bữa nay, kiếm được thức về di sản và bảo tàng di sản của nhà điều hành, nhà chuyên môn, số đông dân cư... còn rất vênh nhau, chưa có tiếng nói bình thường - tiếng nói về di sản, ngôn ngữ truyền lại cho các thế hệ tương lai một cách chân thật và sống động nhất.

Ngọc Lý

Có thể bạn quan tâm: máy bơm công nghiệp