Từ bến phà Ô Môi, bên bờ thị trấn Long Xuyên, chúng tôi thuê một chiếc đò máy bé băng qua sông Hậu đến cồn Phó Ba, một ốc đảo thuộc ấp Mỹ Thạnh, xã Mỹ Hòa Hưng, thị trấn Long Xuyên, An Giang. Nơi đây có nghề lặn nổi tiếng từ xưa tới nay.
Đội thợ lặn đang trục vớt tàu chìm.
Mưu sinh
Vừa cặp bờ cồn, đi một đoạn chừng trăm mét đã nghe tiếng lao xao, tiếng cụng ly côm cốp, rồi tiếng “zdô, zdô!”. Tới nơi thấy một đội ngũ hạn độ mươi người đại trượng phu đang nhậu và nói cười rôm rả. Chủ nhà, ông Lâm Văn Thanh (46 tuổi) nói liền: “Vừa trúng mánh nên hôm nay tậu heo quay cúng “bà cậu”, không thì bị quở quang trách…”.
|
“Lúc đầu hơi sợ nhưng khiến cho riết quen. Bản thân mình nghĩ, cứu người hay tìm được xác người là quan trọng nhất vì họ chết mà chưa được yên ổn, còn phải nằm dưới nước lạnh mát”. Ông Lâm Văn Thanh, thợ lặn ở ấp Mỹ Thạnh, xã Mỹ Hòa Hưng, TP Long Xuyên, tỉnh An Giang |
Ông Thanh là đội trưởng đội thợ lặn ở cồn Phó Ba. Trong cơn háo hức, ông kể một lèo, rằng đội của ông vừa trục vớt chiến thắng chiếc tàu hơn 200 tấn chở cát bị chìm cách nay gần tuần ở đầu cồn Thốt Nốt (TP Cần Thơ). “Bữa đó, đang ở nhà thì thu được điện thoại của chủ tàu bị nạn kêu nhờ lặn kéo tàu lên. Tôi liền kêu thêm 6 anh em trong đội tới làm cho. Thời gian này mùa đàn nên nước sông Hậu đổ về chảy mạnh, khó khăn lặn. Hơn nữa, chỗ đó sâu hơn 20m, phải lặn xuống tới đáy rồi dùng máy hút cát ra ngoài. Sau đó, dùng ống hơi bơm vào ụ nổi để “bắn” thân tàu lên, mất 4 ngày mới chấm dứt. Cả đội được trả công 20 triệu tiền việt, chia ra mỗi người được một số, ba triệu, bạn nào cũng vui…”.
Bốn tuần trước, ông tiếp lời, trên thị xã Tiệm Mới (An Giang) có tàu chìm, lúc đó đã có mấy đội ngũ thợ lặn trong khoảng Đồng Tháp, Châu Đốc, Hồng Ngự đến coi tình hình, nhưng họ thấy “không dễ dàng ăn” nên bỏ chạy. Tới khi tôi thu được điện thoại tới xem rồi nhận làm cho. Chỗ đó nước chảy mạnh, sâu hơn 30m.
Chưa kể chiếc tàu chìm nằm giữa sông, muốn nâng lên được phải lặn xuống, chui vào bên trong khoang trám các chỗ bị thủng rồi mới bơm nước ra được. Cánh thợ lặn khác họ ngán nhất là ở độ sâu 30 - 40m. Khi đi lần mò vô sâu trong khoang sợ ống thở rủi ro cụp lại, khó thở. Lúc đó, sẽ không có các con phố ra, mất mạng như thường. “Trong nghề hơn nhau ở chỗ “dám liều”, chứ phổ biến người nào chẳng làm cho được”- ông Thanh thích chí.
Không phải chỉ có những “thích hợp đồng béo bở”, nghề lặn còn luôn phải làm những việc vạn bất đắc dĩ: Vớt xác người. Ông Thanh kể, cách nay một 04 tuần, đội của ông lặn vớt xác 2 người chết vì bị chìm ghe ở bến đò Phồn thịnh Tiến, bên thị xã Tiệm Mới (An Giang). Một số bốn tuần lúc trước, ông vớt xác 3 mẹ con đi ghe lớn bị xà lan đâm chìm ngay khu vực ngang chợ Long Xuyên.
Ông cho nhân thức, mỗi năm vớt mấy chục xác người và hơn 30 năm qua, kể trong khoảng khi tham gia nghề tới nay, ông không thể nhớ hết bao lăm nạn nhân bất hạnh được ông và đồng nghiệp đưa lên từ đáy sông, vớt rộng rãi tới mức không thể nhớ nổi.
“Đa dạng trường thích hợp, ghe chìm giữa sông, nạn nhân bận rộn kẹt bên trong khoang, chết nằm tận đáy sông. Muốn vớt xác họ lên phải lặn xuống đó rồi chui tham gia trong khoang mò tậu, lục tung khắp mọi nơi, tới khi mò đụng xác người và kéo lên”- ông Thanh kể. Đa số việc vớt xác là việc thiện, thân nhân người bị nạn nào có yếu tố kiện và nghĩ tới tẩm bổ bao nhiêu thì biết bấy nhiêu, bạn bè thợ lặn chưa bao giờ đòi hỏi.
Đối mặt hiểm nguy
Trong căn nhà sàn cấp bốn vắng vẻ, yên ắng ở đầu cồn, bà Nguyễn Thị Kim Mai (50 tuổi) cùng người chị chồng và nam nhi đang ngồi vá áo. Thấy khách đến, bà Mai dừng tay tiếp chuyện. Bà kể, trước đó bà thường cùng chồng làm cho nghề lặn chài cá.
“Lặn ngụp bất kể ngày đêm, mát mẻ hay nắng như đổ lửa. Hôm nào khiến cho thì có tiền, leo lên bờ khô áo là tinh khiết túi, đói. Cũng vì cuộc sống mà chồng tôi mất mạng…”- bà Mai rầu rĩ. Bà tâm can trước di ảnh chồng: “Chồng khiến cho riết kiệt sức. Bị bệnh sốt nóng lạnh nhưng vẫn ráng làm cho để kiếm cơm, lo cho con ăn học. Làm cho ngày được vài trăm ngàn, tuy nhiên có lúc thất bát lỗ cả tiền dầu”.
Ông Trần Văn Thuận đang khấn vái “bà cậu”.
Giọng đều đều, bà kể về ngày định mệnh của chồng, ông Bảy Lợi: “Khoảng 5 giờ sáng 29/10/2015, hai hiền thê chồng thức dậy sớm chạy ghe trong khoảng nhà đi chài cá ở mé bờ Long Xuyên, cách nhà hơn một cây số. Đến nơi, chồng quăng chài xuống sông, lặn sâu hơn chục mét, còn tôi ngồi trên ghe phụ chồng. Ít phút sau thấy chồng nổi lên mặt nước trong hiện trạng mặt úp xuống.
Tôi thấy có tín hiệu lạ nên vội kéo chồng ngửa ra thì thấy mặt sưng phù. Hoảng quá, tôi tri hô cho công chúng đến cứu vớt. Khi kéo chồng lên bờ thì ông không nói năng gì nữa, chính mình mẩy tím tái. Hai tay chồng đột nhiên vuốt bụng rồi nhắm mắt xuôi tay. Tôi như chết đứng, chỉ biết ấp ôm chồng khóc. Anh em bên cồn chạy sang chở đi bệnh viện cấp cứu nhưng đã quá muộn”.
Theo bà Mai, thê thiếp chồng bà không ruộng nương, sống ở xứ cồn này nhưng chỉ có miếng đất đủ cất cái chòi một số chục mét vuông. Trước đó, chồng đi bạn (làm công) cho người láng giềng một vài năm, được bạn bè giúp sức tiền mua chiếc ghe và bộ đồ nghề để “ra riêng”.
Hai hiền thê chồng cố gắng dành dụm nhưng chưa đủ tiền cất nhà mới thì chồng bỏ xác. Trong khoảng khi ông Bảy Lợi mất, em chồng có năng lực tài chính thấp, có căn nhà bên cạnh, bỏ xứ đi lên Bình Dương làm mướn, để lại cho mẹ con bà ở nhờ tới giờ. Đại trượng phu bà, 15 tuổi đang học lớp 6, khi thân phụ mất cuộc sống gian truân, đành phải bỏ học giữa chừng mực.
Có thâm niên gần 40 năm trong nghề lặn, ông È Văn Thuận (52 tuổi), ở khóm 1, thành phố Sa Đéc (Đồng Tháp) hai chân không phổ biến, tập tễnh bước thấp bước cao. Ông cho biết, đôi chân dị tật của ông có nguyên hiền đức việc lặn sâu. “Năm 26 tuổi, tôi lặn mò phế liệu của tàu chiến Pháp bị bắn chìm ở đại dương Trà Vinh, ở độ sâu gần 50 mét.
Lần đó, lặn gần cả tiếng đồng đại dương dưới nước sâu nên bị ép tim, liệt hai chân, bản thân mẩy không cử động được. Đồng nghiệp chở đến bệnh viện tại Trà Vinh nhưng họ “bó tay” phải chuyển lên bệnh viện Tiệm Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh). Điều trị 3 bốn tuần trời, vợ ở nhà chạy vạy vay vay khắp nơi mới được mấy chục triệu lo thuốc men, viện phí” – ông Thuận kể. Sau lần đó, ông Thuận kiên cường tập tành hơn ba năm mới dần bình phục, nhưng không bao giờ trở lại tầm thường như trước.
Kế nghiệp
Ông Thuận cho biết: “Sau lần suýt mất mạng, công chúng khuyên bỏ nghề, kiếm việc khác nữ tính hơn. Nhưng tôi nói, sinh nghề tử nghiệp, đã theo nghề thì chết sống với nó chứ chuyển sang nghề khác thì không biết làm cho gì. Hơn nữa, nhà không ruộng nương, làm nghề này được cái có tiền liền đem về đong gạo hằng ngày được, còn việc khác phải đợi đến tháng mới có tiền”. Người nam nhi độc nhất vô nhị của ông cũng theo nghiệp lặn.
Ông Lâm Văn Thanh (bìa trái) cùng thành viên trong đội. Ảnh: Hòa Hội
Mặc dù phải đối mặt với rất nhiều hiểm nguy, nhưng ở cồn Phó Ba có đông đảo mái ấm thân phụ truyền con nối. Gia đình ông Lâm Văn Thanh có 3 đời theo nghiệp lặn. Người phụ vương tên Lâm Văn Thuận đã 75 tuổi, tuy sức khỏe yếu không lặn sâu được, nhưng nhiều khi ông vẫn tham gia đội lặn, đứng trên ghe chỉ huy và phụ cầm ống hơi. Đại trượng phu ông Thanh, Lâm Văn Nhi (23 tuổi) cũng đang theo ông và thân phụ khiến cho nghề cùng cực này.
Chạm chán ông Nguyễn Văn Thiệt đang ngồi vá lại đống chài lưới. Ông Thiệt cho nhân thức mái ấm ông có 4 đời làm cho nghề lặn, từ đời ông nội ông cho đến giờ là đời con ông. Bạn dạng thân ông biết lặn từ năm 17 tuổi. Khi đi bộ đội, ông tham gia đội trục vớt. Rời quân ngũ đi về, ông tiếp tục khiến nghề lặn. “Lặn để bắt cá cũng như vớt ghe tàu chìm đều vô cùng khó nhọc. Bởi lặn ở độ sâu trong khoảng 20-30m nước mà đồ nghề chỉ có mỗi ống dây và chiếc máy tạo hơi”- ông Thiệt nói.
Kể trong khoảng khi gắn bó với nghiệp lặn, không ít lần ông bị hộc máu mũi, máu tai vì áp lực của nước, thậm chí có những lần suýt mất mạng. “Nghề lặn đòi hỏi phải có sức khỏe tốt thì mới nhẫn nhịn được áp suất khi lặn sâu.
Cái gian nguy của nghề này là ống hơi bị nổ bắn tham gia mắt, sức ép làm thủng màng tai, lặn lâu khiến cho mắt bị mờ, chạm chán sự cố, coi như mất mạng”- ông Thiệt đúc kết. Ông cũng trải lòng: “Những người thợ lặn chỉ mong có cuộc sống bất biến. Họ luôn đối mặt với nghiêm trọng, rủi ro nhưng lên bờ thì không có đất đóng chai đành bám víu cái nghiệp này. Con trẻ trong nhà lớn lên lại nối nghiệp thân phụ chia thành vòng lẩn quất…”.
Ông Thái Văn Phải, tổ trưởng tổ 5, ấp Mỹ Thạnh cho nhân thức: Cồn Phó Ba rộng khoảng 27 héc-ta, có trên 300 hộ dân với trên 1.000 nhân khẩu sinh sống cơ bản bằng nghề lặn sông. Cư dân ở đây phần lớn nghèo, ít ruộng đất nên phải theo nghề lặn. Bên cạnh, phổ biến người khác làm cho nghề đưa đò qua sông, sắm sửa bé xíu sống đắp đổi qua ngày.
Có thể bạn quan tâm: máy bơm dân dụng giá rẻ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét