Ngày xưa các cụ rất cần thiết trong vấn đề ứng xử với dòng sông. Dòng sông có gì đó gắn với nhân tố linh thiêng, phong thủy.
Can dự đến việc quy hoạch sông Hồng, PV VOV.VN đã có cuộc trao đổi với Đại biểu Quốc hội, Nhà Sử học Dương Trung Quốc về yếu tố này.
P/V: Hà Nội là mảnh đất kinh kỳ, ngàn năm văn hiến, gắn liền với sông Hồng. Mới đây TP Hà Nội đã đặt ra nhân tố quy hoạch lại 2 bên bờ sông. Với tư cách là một nhà phân tích Lịch sử, ông nghĩ như thế nào về việc này?
Nhà sử học Dương TQuốc: Bạn nào cũng biết Thăng Long xưa Thủ đô nay nằm trên lòng của con sông Hồng, vết tích của một thời đa số chuỗi hệ thống mặt nước, ao hồ đầm. Cách thức đây hơn 1000 năm, khi Lý Công Uẩn rời đô ra Đại La, việc khiến cho trước tiên là đắp đê, tu xá.
Đại biểu Quốc hội, nhà Sử học Dương China nói về công trình quy hoạch sông Hồng.
Theo nguyên lý xưa, "nhất cận thị, nhị cận giang", một thành phố có phát hành được hay không cũng nhờ vào con sông. Thủ đô là một thị trấn nhưng lại phát hành không tầm thường, không sản xuất 2 bên bờ sông. Vào những năm 1925, 1926, khu vực này bị một trận lụt rất lớn, từ đó người Pháp đắp một con đê rất cao chạy dọc bờ sông Hồng, sản xuất một khoảng cách thức đứt quãng giữa TP Hà Nội và bên kia sông. Vì vậy, có một thời gian dài, Thủ đô chỉ tạo ra một bên bờ sông Hồng. Khu vực ngoài đê, sự quản lý rất lỏng lẻo, cùng với áp lực của dân số, phát triển quá trình thị trấn hóa đã phát triển một môi trường cư dân rất lộn xộn 2 bên bờ sông và để lại "di sản" lớn hiện nay.
Do đó, cùng với sự tạo ra của Hà Nội, không chỉ là mở mang không gian mà việc sản xuất đồng đều tả và hữu ngạn con sông là một yêu cầu vô cùng bức thiết, biểu lộ sự văn minh, đúng đắn và rất kịp thời. Sông Hồng chảy qua thị trấn Thủ đô, nó có thể là nguồn lực rất lớn về nước, giao thông, cảnh quan, về khí hậu. Giả dụ khắc phục tốt sẽ đem đến lợi ích trái lại sẽ có không ít tai họa cả về mặt khí hậu và mặt trị thủy.
Tôi đã đọc tài liệu của Quân đội quần chúng Việt Nam khi thẩm vấn De Castries, thì ông ấy là một người có trình độ kiến thức rất cao. Trong đó ông ấy có nói, tôi mới tới Hà Nội thôi đã lên chiến trận rồi nhưng giờ ngắm lại mới thấy nó quá đẹp. Ông ấy chính là người đưa ra ví von rằng nhìn cầu Long Biên giống như một tháp eiffel ngả giữa lòng Thủ đô. Nhưng ông ấy cũng phát sinh ra một vấn đề tại sao thị trấn này lại quay lưng lại với con sông của nó. Ông ấy cảm kiếm được bãi giữa sông Hồn giống như Paris, vì sao không làm mới biến bãi giữa đó thành một không gian sinh thái.
PV: Trong văn hoá của người Việt, dòng sông mang một nhân tố gì đó rất gắn bó, thân thuộc. Khác lạ, với người Thủ đô, sông Hồng như một phần cuộc sống tinh thần, vật chất, thưa ông?
Nhà sử học Dương Trung Quốc: Trong cái nhìn lâu nay về dòng sông có gì đó gắn với nhân tố linh thiêng, phong thủy. Xưa kia các cụ rất quan trọng trong nhân tố xử sự với dòng sông, nói đến hà bá, thủy thần, thủy quái,… tương tự người xưa muốn gửi gắm vào đó một sự trân trọng và cả thận trọng trong phương pháp ứng xử.
Dòng sông vừa là mạch nguồn liên lạc, lối vào ra tham gia, can hệ cả về nhân tố bình an quốc phòng, là dòng sông hữu nghị.
Một trong những lý do người Pháp muốn tấn công Thủ đô là đòi quyền chuyển di trên dòng sông Hồng, họ muốn nối kết giữa vn với một hoạt động mua bán mà họ rất quan tâm là hoạt động mua bán phía nam China.
Chính phủ và Thủ đô cần rất nhiệt tình và thận trọng bởi đây không chỉ đơn thuần là nhân tố về kinh tế, văn hóa, mà còn cần đo cả về tâm lý xã hội, thì chúng ta mới có sự đồng thuận cao.
P/V: Sông Hồng không chỉ có trị giá về mặt thiên nhiên, mà nó còn mang các giá trị văn hóa, lịch sử, nhưng có vẻ như hiện thời dòng sông này chưa được đối xử đúng với vai trò, vị trí vốn có của nó, thưa ông?
Nhà sử học Dương TQuốc: Đương nhiên, thứ nhất chúng ta chưa khai thác đúng mức, thứ 2 chúng ta chưa đầu cơ. Chúng ta mới chỉ khai thác được một phần nhưng vẫn chưa bài bản. Điều hành con sông là một chuỗi hệ thống trong khoảng thượng nguồn xuống hạ nguồn, không phải chỉ ở mỗi Thủ đô, vì vậy phải có sự thống nhất về điều hành, quy hoạch. Bàn câu chuyện Hà Nội, nhưng chỉ có thể chiến thắng nếu như cấu kết được với thượng nguồn, hạ nguồn.
P/V: Vậy khi quy hoạch sông Hồng, chúng ta nên xây dựng như thế nào?
Nhà sử học Dương China: Hà Nội hiện đang thiếu lá phổi cải thiện môi trường sinh thái, do đó xây đắp môi trường sinh thái phải được đưa lên dành đầu tiên hàng đầu. Đây cũng chính là nhân tố quyết định chất lượng sống của nhân loại trong xã hội hiện đại.
Chúng ta vẫn đang có tư duy kinh tế thuần túy, đổi cái này để lấy cái kia; đổi mặt bằng này lấy cái mặt bằng khác nhằm khai thác ích lợi. Tuy nhiên, khi thực hiện công trình này phải nhìn lâu dài, có nguyên tắc, tiêu chí để đổi mới gương mặt của Hà Nội, khác lạ là trong ngành môi trường và sinh thái.
Bây giờ thậm chí chúng ta đã chặt bé nhỏ bãi giữa sông Hồng, chia cho các thị xã điều hành. Theo tôi, hoàn toàn không nên làm cho tương tự, mà nên thu về một mối. Khi thực hiện quy hoạch cần giải được câu hỏi cư dân ở đó sẽ sống ra sao, sau đó mới tính đến những lợi ích khác.
P/V: Trong giai đoạn thi hành quy hoạch lại 2 bên bờ sông Hồng, có lẽ sẽ không tránh khỏi sự va chạm với các di tích lịch sử mà gần nhất là cầu Long Biên. Liệu có sự tranh chấp không giữa quan điểm của những người làm xây đắp muốn bỏ cũ xây mới và ý chí kiểm soát an ninh các trị giá truyền thống của các nhà sử học?
Nhà sử học Dương Trung Quốc: Thực tế vẫn luôn luôn có những xung đột ích lợi giữa bảo tồn và phát triển. Nhưng quy luật bình thường là muốn phát triển, trước nhất phải bảo tàng tốt. Bấy lâu chúng ta cho rằng "phú quý sinh lễ nghĩa", nhưng đúng ra phải có lễ nghĩa mới sinh được phong phú.
Ví như chúng ta đon đả rộng rãi hơn tới chất lượng, hàm lượng văn hóa, thì trị giá sinh ra sẽ cao hơn. Ngao du là một lĩnh vực minh chứng rõ nhất. Tại sao chúng ta không tư duy theo hướng đó? Còn việc bảo tồn như thế nào, thì phải tranh thủ trí não trong khoảng người địa phương và trong khoảng trái đất.
P/V: Trước đây cũng đã có dự án quy hoạch sông Hồng của Hàn Quốc được đưa ra xem xét, nhưng vì có những quan niệm trái chiều nên đã dừng lại. Vậy ông nghĩ như thế nào về việc chúng ta mời các đơn vị nước ngoài chấp hành dự án này, thưa ông?
Nhà sử học Dương TQuốc: Tôi nghĩ là việc dùng những nguồn tri thức nước ngoài cũng rất quan trọng nhưng chỉ có thể chiến thắng vững bền khi dựa trên cơ sở vật chất nội lực của chính chúng ta.Ta chỉ nhờ vào viện trợ nước ngoài khi những yếu tố đó ta còn thiếu. Nhưng ngay cả khi đó, cũng chẳng thể phó thác cho họ, mà phải coi đó là thời cơ để học hỏi, chuyển giao kĩ nghệ.
Quy hoạch 2 bên bờ sông Hồng là điều lớn, không hề chỉ làm cho hoàn thành. Tôi nghĩ là, trước hết chúng ta cần khai thác tối đa nguồn lực trong nước, sau đó mời chuyên gia nước ngoài để bổ sung những gì chưa có. Trong đó, phải tiến đến tự điều hành, vì đây không chỉ đơn giản là nhân tố về địa lý mà còn liên quan đến cảnh quan, văn hóa, chính trị. Ví như như 2 bên bờ sông Hồng được xây đắp biến thành kiến trúc ngoại lai thì không thích hợp, mà nó phải gắn với môi trường, kiến trúc và lối sống của người Thủ đô.
P/V: Theo ông, có nên thị trấn hội hoá việc qui hoach, xây dựng hai bên bờ sông Hồng hay không?
Nhà sử học Dương TQuốc: Trong việc này, vai trò trước tiên thuộc về nhà nước và TP Hà Nội. Việc ủy quyền doanh nghiệp còn tùy thuộc vào từng mảng và điểm cộng của họ. Nhưng ví như ta giao phó hoàn toàn cho công ty khiến thì rủi ro đa dạng hơn. Mặc dầu ta bình chọn rất cao vai trò của công ty nhập cuộc vào chương trình, nhưng những lợi ích của công ty rất dễ đánh đổi những giá trị mà chúng ta đang bàn tới.
Chúng ta sẽ giải quyết bằng một trật tự, lộ trình thích hợp, đừng nhanh nhẹn, nóng vội, mà phải có góc nhìn dài lâu. Nguy nan nhất là chúng ta chỉ có cái nhìn ngắn hạn, theo nhiệm kỳ.
PV: Theo ông, nên qui hoạch sông Hồng như thế nào để nó có những nét rất đặc thù?
Nhà sử học Dương China: Về hình dáng người ta vẫn hay nhắc đến là sông nhĩ hà, nó như cái vành tai bao bọc Thủ đô lại, đó là hình thái thiên nhiên. Dòng sông Hồng đỏ, sắp tới nó còn đỏ được nữa không, nếu như sắp đến thượng nguồn họ xây đập Cái đó nằm ngoài mong muốn của chúng ta nhưng chúng ta cũng cần nỗ lực để phát triển những trị giá tốt nhất. Cái tốt, cái tối ưu của nó là gì, đó là dịch vụ cho số đông, mang lại bình an, tích cực cho phố hội. Cư dân nào cũng sẽ ủng hộ chủ chương này, nhưng chủ chương này phải minh bạch, phải rõ ràng. Bây chừ là lúc đang đương đầu chống tham nhũng. Mọi cái phải được công khai, chẳng thể phát triển những hố đen vì lợi ích của khách hàng nào đó.
PV: Xin cảm ơn ông!
Xem tại: máy bơm dân dụng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét