(Xây dựng) - Tôi sinh ra khi hòa bình lập lại nên chỉ biết Đồng Hới qua lời kể của mẹ phụ thân. Trước trùng hợp quân Mỹ ném bom bắn phá miền Bắc (1965), nhà tôi ở ngay sát chân sa-tô-đô (tháp nước), là trung tâm Đồng Hới lúc bấy giờ. Trong ký ức của mẹ tôi thì thị thị trấn đẹp lắm, nó được quy hoạch và xây đắp bởi bàn tay người Pháp, là thành phố nằm bên cửa biển Nhật Lệ với những con thị trấn bé bỏng và những nhà một nhị tầng đẹp đẽ. Ngày xưa Đồng Hới được gọi là thị thị trấn Hoa Hồng bởi hoả hồng được trồng khắp nơi, hồng bên lòng đường, hồng trước sân nhà, hồng trên ban công, cửa sổ...
Đồng Hới giờ là đô thị loại II.
Khi cuộc chiến tranh leo thang, Đồng Hới là một trong những điểm bị bắn phá đầu tiên và cũng là trung tâm của những đợt ném bom. Người địa phương Đồng Hới phải bỏ thị trấn sơ tán lên Cộn phương pháp đó hạn độ 7 cây số về phía tây và tỉnh giấc lỵ tạm thời được đặt tại đó, vài cán bộ công viên chức theo yêu cầu của công ty thời chiến tản ra các huyện giáp giới. "Em đi, xã bé nhỏ động cành dừa/ Cửa biển về khuya gió đêm ngả lạnh/ Phố nhỏ tuổi tan rồi qua bao cuộc chiến..." (Đồng Hới - thơ Xuân Hoàng). Trong khoảng một thị xã đẹp nhất nhì miền Bắc, sau chiến tranh Đồng Hới là đống hoang tàn, chỉ còn sót lại tháp chuông công viên Tam Toà, sa-tô-đô bị đạn rốc-két phang mẻ một chân và một ngôi nhà hai tầng bên quốc lộ 1 găm đầy vết đạn bom.
2 Ngày nước nhà thống nhất, cứ tưởng những người tản cư sẽ "Ta sẽ đi về xây lại quê ta/ Sẽ lại trồng hoả hồng trên lối cũ...". Nhưng Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên sát nhập khiến một Bình Trị Thiên, lấy cố đô Huế khiến cho tỉnh giấc lỵ. Dân Đồng Hới người thì theo vào Huế, người ở lại luôn nơi tản cư. Vậy là sau chiến tranh, Đồng Hới là một thị thị trấn bị quên khuấy, mặc dù nó nằm ngay trên đường thiên lý Bắc - Nam.
Hoả hồng trên phố.
Rồi Bình Trị Thiên chia tách, Đồng Hới trở lại là tỉnh giấc lỵ của Quảng Bình. Bốn tuần 7/1989, những người con Quảng Bình từ Huế trở về, ở các thị xã trong tỉnh và ở mọi miền Đất nước yêu quê hương về Đồng Hới lấp hố bom xây đắp tỉnh lỵ cho mình. Thị phường ngủ quên đã được tấn công thức. Những phiên bản quy hoạch gấp gáp được lập nhưng khá bài bạn dạng vì lúc đó đất rộng người thưa, nên Đồng Hới được bố trí đâu ra đấy. Những con đường phố ô bàn cờ thẳng tắp. Cầu Nhật Lệ vươn qua quê hương mẹ Suốt để đánh thức vùng Bảo Ninh tiềm tàng du lịch biển. Những di tích được phục dựng bảo tàng... để biến Đồng Hới thành một đô thị trẻ đầy năng động có sức lôi cuốn khách du lịch. Phi trường được người Pháp xây dựng từ những năm 1930 được khôi phục, tăng cấp để đón các chuyến bay Hà Nội, Sài Gòn.
Sau 16 năm kể trong khoảng ngày tách tỉnh giấc, năm 2004 Đồng Hới đã là thành phố loại III và 10 năm sau đó, năm 2014, biến thành thành phố loại II.
3 Trước ngày Đồng Hới "lên" đô thị loại II, trong một chiều ngồi nói chuyện ở cửa biển Nhật Lệ, KTS Nai lưng Đình Dinh, lúc đó là "thị trưởng" Đồng Hới, tâm tư rằng, việc nâng cấp Đồng Hới lên thành phố loại II không những tạo cho thị trấn tiền đề phát huy tối đa những tiềm năng tự nhiên, tạo thế và lực mới trong xu hướng hội nhập, phát hành, hoặc tạo thêm nhiều trải nghiệm nhằm nâng cao năng lực điều hành cũng như đẩy mạnh chất lượng đô thị, mà còn có ý nghĩa cực kỳ cần thiết trong giai đoạn xây đắp cũng như tạo ra kinh tế - xã hội của thức giấc Quảng Bình, khác biệt là về phục vụ, ngao du.
Rồi "ngài thị trưởng" nói về kế hoạch mai sau của đô thị với chỉ tiêu phát triển du lịch thành lĩnh vực kinh tế mũi nhọn. Cũng đúng thôi bởi Đồng Hới có ích thế với 15,7km bờ biển cát trắng phẳng lỳ có thể khiến cho bãi tắm bất cứ đoạn nào; rồi các di tích lịch sử, văn hóa như Bàu Tró, Lũy Thầy, thành cổ Đồng Hới, Quảng Bình quan, chứng tích tháp chuông bến xe Tam Tòa...; lại nằm trên "Con đường di sản miền Trung", cạnh Di sản thiên nhiên nhân loại Phong Nha - Kẻ Bàng; Đồng Hới còn là một trong 16 thị trấn biển của giang sơn mà.
Tháp chuông trên hè phố Tam Tòa còn sót lại sau chiến tranh.
Nhìn xa xăm, anh nói với tôi rằng: "Sẽ trồng lại hoa hồng chú ạ. Trong khoảng thời Pháp, Đồng Hới đã được mệnh danh là thị phố Hoa Hồng. Người Đồng Hới yêu hoa hồng lắm. Vậy bản thân phải khôi phục "nhãn hiệu", biến nó thành "đặc sản", thành bản sắc của thị trấn này…".
Bẵng đi gần 2 năm tôi không có điều kiện về Đồng Hới. Tết vừa rồi cùng mái nhà về quê, tôi thật ngỡ ngàng bởi những tuyến đường phố hoa hồng chào đón. Hồng tung cánh khoe sắc trên dải phân bí quyết của các đoạn đường lớn. Hồng hé nụ bên hè phường. Hồng chúm chím trước hiên nhà. Hồng e ấp trên ban công nhà ai... Đúng là “Đồng Hới sẽ đẹp vạn lần hơn”.
Thấy tôi mải ngắm, bạn tôi bảo rằng giờ hoa hồng là một trong những thú chơi của người Đồng Hới. Bạn nào có giống hồng mới đều được đồng đội săn đón để xin giâm chiết cành; hội facebook về hồng cũng được lập để mua bán; thậm chí hồng cổ Sapa, hồng Pháp, hồng Bun-ga-ri cũng được "ship", nếu như muốn.
Thấy ánh mắt mẹ anh thật vui khi nhìn ra phường, tôi chắc rằng bà đang nhớ về Đồng Hới của hơn nửa thế kỷ trước...
Và, trong lòng, tôi cũng thật nhớ mẹ tôi...
Đọc thêm: bơm công nghiệp giá rẻ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét